Linux Distribution và các Distro của Linux.
Linux Distribution là một hệ điều hành (HĐH) tương tự Unix, bao gồm Linux kernel và tập hợp các loại phần mềm tự do, phần mềm mã nguồn mở (GNU, etc), và có thể gồm phần mềm độc quyền. Distribution thường được chia thành nhiều gói (package), mỗi gói dành cho các ứng dụng hay dịch vụ trong hệ thống. Đa phần các distribution đều cung cấp tiện ích để cài đặt, gỡ bỏ (add/remove) các gói. Tiện ích này gọi là hệ thống quản lý Package Management System - PMS.
Các gói được đóng gói để phù hợp với PMS thường phải bao gồm các thông tin mô tả, phiên bản, các gói phụ thuộc, etc. Từ đó PMS có thể phân loại các thông tin này để cho phép hệ thống tìm kiếm, cập nhật phiên bản mới, kiểm tra các thành phần phục thuộc, etc.
Hệ thống quản lý của Linux Distribution dựa vào định dạng của gói tin, bao gồm:
- RPM (RPM Package Manager), nguồn gốc là từ trình quản lý gói tin của Redhat, sử dụng cho Fedora, Mandrake
- DEB (Debian Package), nguồn gốc từ Debian, nhưng cũng được sử dụng cho Knoppix, Ubuntu.
- TGZ or TAR.GZ (tar+gzip), TAR.BZ2 (tar + bzip2): sử dụng bởi Slackware, hay là các source code biên dịch cho tất cả các distribution.
Có thể phân chia các Distro Linux thành các loại sau đây.
1. Debian và các distro Debian-based
-
Các distro tiêu biểu: Debian, Ubuntu, Knoppix, Linux Mint, Kali, etc.
-
Debian là một trong các distro phổ biến, có ảnh hưởng lớn tới nhiều distro khác. Một số thông tin cơ bản về Debian và các bản phân phối Debian-based:
-
Công ty/Nhà phát triển: Debian Project
-
Họ: Unix, Linux
-
Kiểu mã nguồn: Phần mềm tự do
-
Phát hành lần đầu: 16 tháng 8, 1993
-
Phương thức cập nhật và cài đặt phần mềm: APT (Advanced Package Tool)
-
Quản lý gói cài đặt: dpkg
-
Nền tảng hỗ trợ: i386, amd64, PowerPC, SPARC, DEC Alpha, ARM, MIPS, PA-RISC, S390, IA-64
-
Kiểu nhân: Đơn khối (nhân Linux, FreeBSD, NetBSD), Micro (Hurd)
-
Giao diện người dùng mặc định: GNOME, KDE, Xfce, và LXDE
-
Giấy phép: Chủ yếu là GNU GPL và các giấy phép khác
-
Phạm vi áp dụng: dành cho cả người dùng desktop và server (tùy vào bản phân phối)
Có nhiều distro Linux được phát triển dựa trên Debian (các bản phân phối thứ cấp), như: Ubuntu, Knoppix, Linux Mint, Kali, Matriux, ...
2. Các distro RPM-based
-
Các distro tiêu biểu: Red Hat, Fedora, CentOS, Mandriva, SUSE
-
Một số thông tin cơ bản về các distro RPM-based
-
Phương thức cài đặt và cập nhật: yum, dnf (RedHat, Fedora, CentOS), Zypper và YaST (SUSE)
-
Quản lý gói cài đặt: rpm
-
Phạm vi sử dụng: desktop, server
-
Giao diện người dùng; GNOME, KDE, Cinamon, Xfce, etc.
3. Distro Pacman-based
-
Các distro đại diện: Arch Linux, Antergos, ArchBang, Chakra, etc.
-
Quản lý gói cài đặt: pacman
-
Giao diện người dùng: OpenBox, Xfce4
-
Arch Linux và một số distro tương tự sử dụng pacman là các hệ thống phát hành quay vòng (rolling release), trong đó các gói phần mềm sẽ được cập nhật liên tục version mới nhất từ nhà sản xuất (upstream), khác với các distro deb-base và rpm-base có repo bị đóng băng theo từng phiên bản.
4. Distro dành cho kiến trúc ARM
-
Các distro tiêu biểu: Raspbian, Arch Linux ARM
-
Các distro dạng này khá "nhẹ", vì chủ yếu áp dụng cho các kit phát triển cấu hình thấp như Rasspberry PI để phục vụ lập trình phần cứng, xử lý ảnh, xây dựng hệ thống IoT, etc.
5. Distro dành cho hệ thống nhúng
-
Các distro tiêu biểu: Android, Firefox OS, Ubuntu Touch, Sailfish OS