Nghề nghiệp

Theo giáo sư Tanaka, một chuyên gia trong robotics từ Nhật Bản: “Ngày nay mọi người đang nói về Robots lấy đi việc làm của con người và chẳng mấy chốc không còn việc làm cho con người. Một số người lo nghĩ, nhưng số khác nghĩ điều đó sẽ không xảy ra. Sự kiện là điều đó sẽ xảy ra sớm hay muộn. Nhưng vấn đề là làm sao chúng ta đối phó với xu hướng tự động hoá này? Làm sao chúng ta học các kĩ năng mới để tận dụng ưu thế của xu hướng tự động hoá này? Chúng ta cần biết việc làm nào sẽ bị phá huỷ và việc làm nào sẽ được tạo ra và kĩ năng nào sẽ được cần tới?

Nếu bạn nhìn lại năm mươi năm qua, chúng ta có thể thấy rằng cuộc cách mạng công nghiệp thứ ba đã pha huỷ hàng triệu việc làm như việc làm lao động nông nghiệp và chế tạo. Đồng thời, nhiều triệu việc làm cũng được tạo ra trong điện tử, phần cứng và phần mềm. Cùng điều này sẽ xảy ra với nhiều triệu việc làm sẽ được tạo ra như một phần của xu hướng tự động hoá.

Ngày nay, robots vẫn còn là cái máy đơn giản, nhưng với Thông minh nhân tạo, robots sẽ trở nên thông minh hơn và có thể làm được nhiều thứ hơn mà chúng ta chưa bao giờ hình dung được rằng chúng có thể làm được. Trong vài năm tới, chúng ta sẽ thấy nhiều “robots thông minh” có thể thực hiện các nhiệm vụ rất gần với con người. Bạn đã thấy robots thắng cờ vua và thậm chí đánh bại con người trong trò chơi chiến lược “Go”, nhưng đó mới chỉ là bắt đầu. Tại Carnegie Mellon, tôi cũng đã thấy Robots học đánh lừa lẫn nhau vì các giáo sư của các em đã lập trình cho chúng dùng các thuật toán “Học sâu” và “Thông minh nhân tạo.”

Về căn bản, robots đang ngày càng thông minh hơn nhưng chúng chưa bao giờ đạt tới thông minh hơn con người, tôi có thể đảm bảo với bạn về điều đó. Chừng nào con người còn liên tục học và sáng tạo, họ có thể đánh bại bất kì robot nào. Quên điều các phim ảnh nói với bạn đi, chúng là hư cấu khoa học và sẽ không bao giờ xảy ra. Nhưng điều bạn cần là học nhiều hơn để cho bạn có thể kiểm soát được những robots này. Nếu bạn quan tâm tới việc học về việc làm tương lai trong robotics, để tôi chia sẻ với các bạn về điều tôi nghĩ.

Có nhu cầu lớn về những người tạo ra robot hay người quan niệm hoá các ý tưởng tạo ra robots mới. Việc làm này yêu cầu khả năng trực quan hoá những vấn đề nào đó trong một tình huống, và áp dụng các kĩ năng phần cứng, cơ khí và phần mềm để thăm dò khả năng giải quyết vấn đề dùng robots. Tất nhiên, đây không phải là việc làm do một người làm mà cả tổ các kĩ sư phần cứng, phần mềm và cơ khí làm việc cùng nhau. Nếu bạn học phần cứng, cơ khí và phần mềm, thì việc làm của bạn sẽ có nhu cầu cao.

Việc làm tiếp cũng có nhu cầu cao là huấn luyện viên robot hay người huấn luyện robots. Để robots hiểu con người, chúng ta cần người huấn luyện robot để dạy Xử lí ngôn ngữ tự nhiên để cho robots có thể hiểu điều bạn bảo chúng làm. Trong tương lai các robot phải học nhận diện giọng nói con người vì các lệnh sẽ được cho bằng lời nói từ miệng. Ví dụ đơn giản là Echo của Amazon, khi bạn nói cho “tác nhân Alexa” lắng nghe và tuân theo giọng nói của bạn. Nếu bạn học khoa học máy tính, bạn nên học lớp xử lí ngôn ngữ tự nhiên và công nghệ nói thì kĩ năng của bạn sẽ có nhu cầu cao.

Có việc làm mới tên là “người kiểm thử robot” cũng có nhu cầu cao. Đây không phải là kiểm thử phần cứng hay phần mềm mà mọi người chơi với robots để chắc robots sẽ làm điều chúng phải làm. Các công ti xây dựng robots cần hàng trăm nghìn người này vì họ chịu trách nhiệm cho điều robots của họ làm. Chẳng hạn, robots làm xe hơi phải làm đích xác điều chúng được tạo ra để làm và không phạm sai lầm. Một sai lầm nhỏ trong dây chuyền lắp ráp có thể làm tốn hàng triệu đô la hay sinh ra tai nạn, cho nên người kiểm thử robot cũng có nhu cầu cao. Phần lớn việc làm này sẽ chỉ yêu cầu giáo dục trung học với vài tháng đào tạo thêm. Nếu bạn thích chơi với robots, bảo robots làm gì, thì có việc làm này là điều tuyệt vời.

Sửa chữa robot: Khi nhiều robots được tạo ra, có nhu cầu về những người có thể sửa chữa robots. Robots không là gì ngoài cái máy phức tạp, và chúng sẽ cần được sửa chữa theo thời gian. Người ta ước lượng rằng thế giới sẽ cần vài nghìn hay thậm chí cả triệu người sửa chữa.  Không giống bảo trì xe hơi, sửa chữa robot bao gồm một tổ nhiều công nhân từ cơ khí, điện, phần cứng và phần mềm. Phần lớn những việc làm này sẽ chỉ yêu cầu giáo dục trung học với đào tạo thêm.

Trong vài năm tới, sẽ có nhiều robots hơn trên khắp thế giới. Dù bạn thích điều đó hay không thích, nó sẽ xảy ra. Tôi nghĩ trong vài năm nữa, phần lớn lao động thủ công sẽ bị mất đi, và việc làm chế tạo sẽ thay đổi lớn. Công việc thủ công sẽ là những thứ của quá khứ và “công nhân lao động” sẽ bị thay thế bởi “công nhân tri thức” hay những người có kĩ năng là tri thức của họ. Trong thế giới tương lai này, giáo dục là đầu tư quan trọng nhất cho bất kì người nào. Sẽ có hàng triệu việc làm mất đi mọi năm, nhưng hàng triệu việc làm mới cũng sẽ được tạo ra. Vấn đề tuỳ ở bạn có tận dụng ưu thế của tình huống này không bằng việc học kĩ năng mới. Hay bạn có thể ngồi và đợi cho tới khi robots tới và lấy đi việc làm của bạn.