Bài viết sưu tầm

Bài 1: Bước đầu với Python

 

1. Giới thiệu Python:

Python là ngôn ngữ kịch bản hướng đối tượng (object-oriented scripting language). Không chỉ vậy, nó còn là một ngôn ngữ cấp cao có khả năng thông dịch (interpreted language) và có tính tương tác (interactive language) cao.

 

Nhờ chức năng thông dịch mà trình thông dịch (Interpreter) của Python có thể xử lý lệnh tại thời điểm chạy chương trình (runtime). Nhờ đó mà ta không cần biên dịch chương trình trước khi thực hiện nó (tương tự như Perl và PHP).

 

Tính năng tương tác của Python giúp ta có thể tương tác trực tiếp với trình thông dịch của nó ngay tại dấu nhắc lệnh. Cụ thể: Ta có thể thực hiện lệnh một cách trực tiếp tại dấu nhắc của Python.

 

Python hỗ trợ mạnh cho phong cách lập trình hướng đối tương và kỹ thuật lập trình gói mã trong đối tượng.

 

Mặc dầu Python được xem là ngôn ngữ lập trình dành cho những ai mới làm quen với việc lập trình trên máy tính, nhưng nó hỗ trợ mạnh cho việc phát triển nhiều loại ứng dụng khác nhau, từ các chương trình xử lý văn bản đơn giản đến các ứng dụng web, đến các chương trình game,…     

 

Python được phát triển tại Viện Nghiên cứu Quốc gia về Toán học và Khoa học Máy tính Hà Lan bởi Guido van Rossum vào những năn 80-90 của thế kỷ trước. Hiện nay Python được duy trì và phát triển bởi nhóm phát triển core của viện này.

 

Python được phát triển từ nhiều ngôm ngữ khác nhau: ABC, Modula-3, C, C++, Algol-68, SmallTalk, Unix shell và các ngôn ngữ script khác.

 

Tương tự như Perl, Python là ngôn ngữ có bản quyền, hiện nay mã nguồn của nó được phát hành theo GNU - General Public License (GPL).

 

2. Các chức năng chính của Python:

Ngoài các chức năng thông thương của một ngôn ngữ lập trình hiện đại như: Dễ học, dễ đọc mã nguồn, dễ phát triển, dễ tương tác với hệ thống/với mạng, chạy trên đa nền, nhúng được trong nhiều ngôn ngữ lập trình cấp cao, tương tác với hầu hết các hệ quản trị cơ sở dữ liệu,… Python còn có các chức năng nổi trội sau đây:

 

Một trong những điểm mạnh nhất của Python đến từ thư viện chuẩn của nó: Một thư viện lớn, dễ sử dụng có tính tương thích cao và đặc biệt hoạt động đa nền: UNIX, Windows and Macintosh.

 

Python có thể được sử dụng như ngôn ngữ script, hoặc ngôn ngữ biên dịch, nhờ đó mà ta có thể buil các chương trình lớn trên nó.

 

Python hỗ trợ chế độ Interactive, nhờ đó mà ta có thể nhập kết quả từ các đầu cuối khác nhau vào chương trình Python, nhờ đó mà việc test và debug lỗi code trở nên đơn giản hơn.

 

Python cho phép người lập trình tích hợp (add-on) các mô-đun cấp thấp, các tool tùy chọn vào trình thông dịch của nó. Điều này giúp cho việc lập trình trên Python trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.

 

3. Cài đặt Python:

Python có thể chạy trên nền nhiều hệ điều hành khác nhau, nhưng trong phần này chúng tôi chỉ hướng dẫn bạn cài đặt Python trên hệ điều hành Unix/Linux (Ubuntu) và MS Winodws.

 

File cài đặt Python có thể download tại:  http://www.python.org/download/

 

Cài đặt Python 3.3 trên Ubuntu:

a. Cách 1:

Bước 1:

$ sudo apt-get update

Bước 2:

$ sudo apt-get upgrade

Bước 3:

$ sudo apt-get install python3.3

 

b. Cách 2:

Bước 1:Cài đặt các phụ thuộc:

- sudo apt-get build-dep python3.2

- sudo apt-get install libreadline-dev libncurses5-dev libssl1.0.0 tk8.5-dev    zlib1g-dev liblzma-dev

Bước 2: Download Python 3.3.0

- wget http://python.org/ftp/python/3.3.0/Python-3.3.0.tgz

Bước 3: Giải nén file Python-3.3.0.tgz:

- tar xvfz Python-3.3.0.tgz

Bước 4: Cấu hình và cài đặt:

- cd Python-3.3.0

- ./configure --prefix=/opt/python3.3

- make  

- sudo make install

Bước 5: Kiểm tra sau khi cài đặt:

- /opt/python3.3/bin/python3

Nếu việc cài đặt là thành công thì ta nhận được kết quả tương tự như sau:

Python 3.3.0 (default, Jan 31 2013, 18:37:42) 

[GCC 4.6.3] on linux

Type "help", "copyright", "credits" or "license" for more information.

>>> 

Theo mặc định, Python được cài vào thư mục: /usr/local/bin và các thư viện của nó được cài vào thư mục:/usr/local/lib/python3.3.

Ta có thể đặt các file chương trình, các file có thể thực thi của Python ở một thư mục khác. Khi đó ta phải sử dụng biến moi trường PATH để chỉ đến thư mục này.

Sử dụng lệnh sau đây trong bash shell để thiết lập lại đường dẫn:

export PATH="$PATH:/usr/local/bin/python"

Trong đó /usr/local/bin/pythonlà thư mục chứa các file thực thi của Python.

 

Cài đặt Python trên Windows:

            Xem tại đây: http://www.stat.ucla.edu/~rosario/classes/07F/202a/python/

 

4. Thực hiện Command/Script Python:

Có 3 cách:

 

Cách 1 (Interactive Interpreter): Đặng nhập vào Python, sau đó thực hiện từng lệnh tại dấu nhắc lệnh của nó (>>>).

$python                 # Unix/Linux

Hoặc

python%                 # Unix/Linux

Hoặc

C:>python               # Windows/DOS

 

Cách 2 (Run scripts from Command-line): Các script (*.py) của Python có thể được thực hiện tại dòng lệnh như sau:

$python  script.py              # Unix/Linux

Hoặc

python% script.py             # Unix/Linux

Hoặc

C:>python script.py         # Windows/DOS

 

Cách 3 (Integrated Development Environment):

Ta cũng có thể chạy command/script của Python trên môi trường đồ họa GUI. Trong trường hợp này ta chỉ cần cài đặt vào hệ thống một GUI phù hợp nào đó là đủ. Đối với Unix ta nên chọn IDLE.

 

(Nguyễn Kim Tuấn - CNTT)