Bài viết sưu tầm

Một số khái niệm hướng đối tượng

• Lớp: Một nguyên mẫu được định nghĩa bởi người dùng cho một đối tượng mà định nghĩa một tập hợp các thuộc tính mà xác định rõ bất kỳ đối tượng nào của lớp đó. Các thuộc tính là các thành viên dữ liệu (các biến class và biến instance) và các phương thức được truy cập thông qua toán tử dot (dấu chấm .).

• Biến class: Đây là một biến được chia sẻ bởi tất cả các instance (sự thể hiện) của một lớp. Các biến class được định nghĩa bên trong một lớp nhưng ở bên ngoài bất cứ phương thức nào của lớp đó. Biến class không được sử dụng thường xuyên như biến instance.

• Thành viên dữ liệu: Là một biến class hoặc biến instance mà giữ dữ liệu được liên kết với một lớp và các đối tượng của nó.

• Nạp chồng hàm (overloading): Là phép gán của nhiều hơn một hành vi tới một hàm cụ thể. Hoạt động được thực hiện là đa dạng do các kiểu của các đối tượng hoặc tham số liên quan.

• Biến instance: Là một biến được định nghĩa bên trong một phương thức và chỉ thuộc sở hữu của instance hiện tại của một lớp đó.

• Tính kế thừa: Là việc truyền các đặc trưng của một lớp cho các lớp khác mà kế thừa từ lớp ban đầu.

• Instance: Là một đối tượng riêng của một lớp nào đó. Một đối tượng obj mà thuộc một lớp Circle là một instance (sự thể hiện) của lớp Circle.

• Trình khởi tạo: Là trình tạo một sự thể hiện của một lớp.

• Phương thức: Một loại hàm đặc biệt mà được định nghĩa trong một phần định nghĩa lớp.

• Đối tượng: Một instance duy nhất của một cấu trúc dữ liệu mà được định nghĩa bởi lớp của nó. Một đối tượng gồm các thành viên dữ liệu (biến class và biến instance) và các phương thức.

• Nạp chồng toán tử: Là phép gán của nhiều hơn một hàm cho một toán tử cụ thể.

Tạo các lớp trong Python

Trong Python, lệnh class được sử dụng để tạo một lớp mới. Tên của lớp theo ngay sau từ khóa class và được theo sau bởi dấu hai chấm, như sau:

class TenLop:
   'Phan documentation string cho lop la tuy y'
   class_suite

• Lớp có một Documentation String mà có thể được truy cập thông qua TenLop.__doc__.

• class_suite gồm tất cả các lệnh thành phần mà định nghĩa các thành viên lớp, cấu trúc dữ liệu và hàm.

Dưới đây là ví dụ đơn giản về một lớp trong Python:

class Sinhvien:
   'Class co so chung cho tat ca sinh vien'
   svCount = 0

   def __init__(self, ten, hocphi):
      self.ten = ten
      self.hocphi = hocphi
      Sinhvien.svCount += 1
   
   def displayCount(self):
     print "Tong so Sinh vien %d" % Sinhvien.svCount

   def displaySinhvien(self):
      print "Ten : ", self.ten,  ", Hoc phi: ", self.hocphi

• Biến svCount là một biến class có giá trị được chia sẻ trong tất cả instance của lớp Sinhvien này. Biến này có thể được truy cập dưới dạng Sinhvien.svCount từ bên trong lớp hoặc bên ngoài lớp.

• Phương thức đầu tiên __init__() là một phương thức đặc biệt, là constructor của lớp hoặc phương thức khởi tạo mà Python gọi khi bạn tạo một instance mới của lớp này.

• Bạn khai báo các phương thức khác như các hàm thông thường với exception là tham số đầu tiên cho mỗi phương thức là self. Python thêm tham số self tới List cho bạn; bạn không cần bao nó khi bạn gọi các phương thức.

Tạo Instance trong Python

Để tạo các instance của một lớp, bạn gọi lớp này bởi sử dụng tên lớp và truyền vào bất kỳ tham số nào mà phương thức __init__ của nó chấp nhận. Bạn theo dõi ví dụ sau:

"Lenh nay tao doi tuong dau tien cua lop Sinhvien"
sv1 = Sinhvien("Hoang", 4000000)
"Lenh nay tao doi tuong thu hai cua lop Sinhvien"
sv2 = Sinhvien("Huong", 4500000)

Truy cập các thuộc tính trong Python

Bạn truy cập các thuộc tính của đối tượng bởi sử dụng toán tử dot (dấu chấm) với đối tượng. Biến class sẽ được truy cập bởi sử dụng tên lớp như sau:

sv1.displaySinhvien()
sv2.displaySinhvien()
print "Tong so Sinh vien %d" % Sinhvien.svCount

Bây giờ đặt tất cả khái niệm cùng với nhau:

 

class Sinhvien:
   'Class co so chung cho tat ca sinh vien'
   svCount = 0

   def __init__(self, ten, hocphi):
      self.ten = ten
      self.hocphi = hocphi
      Sinhvien.svCount += 1
   
   def displayCount(self):
     print "Tong so Sinh vien %d" % Sinhvien.svCount

   def displaySinhvien(self):
      print "Ten : ", self.ten,  ", Hoc phi: ", self.hocphi

"Lenh nay tao doi tuong dau tien cua lop Sinhvien"
sv1 = Sinhvien("Hoang", 4000000)
"Lenh nay tao doi tuong thu hai cua lop Sinhvien"
sv2 = Sinhvien("Huong", 4500000)
sv1.displaySinhvien()
sv2.displaySinhvien()
print "Tong so Sinh vien %d" % Sinhvien.svCount

Khi code trên được thực thi sẽ cho kết quả:

Ten :  Hoang ,Hoc phi:  4000000
Ten :  Huong ,Hoc phi:  4500000
Tong so Sinh vien 2

Bạn có thể thêm, xóa, hoặc sửa đổi các thuộc tính của các lớp và đối tượng tại bất cứ thời điểm nào.

sv1.tuoi = 21  # Them mot thuoc tinh 'tuoi'.
sv1.tuoi = 20  # Sua doi thuoc tinh 'tuoi'.
del sv1.tuoi  # Xoa thuoc tinh 'tuoi'.

Thay vì sử dụng các lệnh chính thức để truy cập các thuộc tính, bạn có thể sử dụng các hàm sau:

• Hàm getattr(obj, name[, default]) : Để truy cập thuộc tính của đối tượng.

• Hàm hasattr(obj,name) : Để kiểm tra xem một thuộc tính có tồn tại hay không.

• Hàm setattr(obj,name,value) : Để thiết lập một thuộc tính. Nếu thuộc tính không tồn tại, thì nó sẽ được tạo.

• Hàm delattr(obj, name) : Để xóa một thuộc tính.

Ví dụ:

hasattr(sv1, 'tuoi')    # Tra ve true neu thuoc tinh 'tuoi' ton tai
getattr(sv1, 'tuoi')    # Tra ve gia tri cua thuoc tinh 'tuoi'
setattr(sv1, 'tuoi', 20) # Thiet lap thuoc tinh 'tuoi' la 20
delattr(sv1, 'tuoi')    # Xoa thuoc tinh 'tuoi'

Các thuộc tính đã có sẵn cho lớp trong Python

Mỗi lớp Python đều giữ các thuộc tính đã được xây dựng sẵn sau và chúng có thể được truy cập bởi sử dụng toán tử dot (dấu chấm .) như bất kỳ thuộc tính khác:

• __dict__: Là Dictionary chứa namespace của lớp.

• __doc__: Được sử dụng để truy cập Documentation String của lớp nếu có.

• __name__: Là tên lớp.

• __module__: Là tên Module trong đó lớp được định nghĩa. Thuộc tính là __main__ trong chế độ tương tác.

• __bases__: Là một Tuple chứa các lớp cơ sở.

Với lớp Sinhvien trên, chúng ta sẽ thử truy cập tất cả các thuộc tính này.

 

class Sinhvien:
   'Class co so chung cho tat ca sinh vien'
   svCount = 0

   def __init__(self, ten, hocphi):
      self.ten = ten
      self.hocphi = hocphi
      Sinhvien.svCount += 1
   
   def displayCount(self):
     print "Tong so Sinh vien %d" % Sinhvien.svCount

   def displaySinhvien(self):
      print "Ten : ", self.ten,  ", Hoc phi: ", self.hocphi

print "Sinhvien.__doc__:", Sinhvien.__doc__
print "Sinhvien.__name__:", Sinhvien.__name__
print "Sinhvien.__module__:", Sinhvien.__module__
print "Sinhvien.__bases__:", Sinhvien.__bases__
print "Sinhvien.__dict__:", Sinhvien.__dict__

Khi code trên được thực thi sẽ cho kết quả:

Sinhvien.__doc__: Class co so chung cho tat ca sinh vien
Sinhvien.__name__: Sinhvien
Sinhvien.__module__: __main__
Sinhvien.__bases__: ()
Sinhvien.__dict__: {'__module__': '__main__', 'displayCount':
, 'svCount': 2, 
'displaySinhvien': , 
'__doc__': 'Class co so chung cho tat ca sinh vien', 
'__init__': }